Artikel_Header_1920x600_Krankenhausneubau

Bakterie w wodzie pitnej w nowym budynku szpitala: Przyczyny, sposoby eliminacji

Czas czytania 7 minut

Armatura sanitarna może ulec skażeniu przez wcześniejsze elementy instalacji. Znalezienie i usunięcie przyczyny skażenia jest kluczem do jego skutecznej eliminacji. Szczególnym zagrożeniem jest wykrycie w szpitalu na krótko przed uruchomieniem bakterii „Pseudomonas aeruginosa“, która może być niebezpieczna dla zdrowia.

Podczas pierwszego badania w nowym budynku szpitala wykryto w kilku miejscach poboru podwyższoną „ogólną liczbę kolonii” oraz bakterię Pseudomonas aeruginosa. Ponieważ podczas rutynowego poboru próbek zgodnie z DIN ISO 19458 z armatury pobrano tylko 100 ml, nie można było ustalić, czy doszło do skażenia instalacji. Musiano wybrać odpowiednie miejsca i techniki poboru próbek.

Artikel_Bild_1140x642_Krankenhausneubau3

Pseudomonas aeruginosa

Najważniejsze cele badania

Jednymi z najważniejszych przepisów dotyczących pobierania próbek mikrobiologicznych z instalacji wody pitnej jest norma DIN EN ISO 19458 (Jakość wody – Pobieranie próbek do analiz mikrobiologicznych). Ma ona trzy główne cele badawcze:

  • W przypadku celu a) woda dostawcy oceniana jest aż do wodomierza. Dlatego przed pobraniem próbki należy dokładnie przepłukać przewód. 
  • W przypadku celu b) sprawdza się, czy w armaturze czerpalnej występuje woda pitna o wysokiej jakości gwarantowanej przez dostawcę. Dlatego pobieranie próbek odbywa się bez perlatorów lub węży prysznicowych, obszar wylotu się dezynfekuje i odrzuca niedużą ilość wody. Jest to bardzo istotne, ponieważ na tych elementach często bytują bakterie, które pochodzą z powietrza lub przyborów, takich jak ściereczki do naczyń lub ściereczki do czyszczenia, co może zafałszować wynik. 
  • W przypadku celu c) wodę pitną pobiera się, tak jak wypływa ona z armatury: przez perlator lub wąż prysznicowy, bez uprzedniej dezynfekcji oraz bez uprzedniego spuszczania wody. Badanie w przypadku celu c) pozwala na przykład wyjaśnić, czy użytkownik korzystając z wody z tej armatury mógłby zachorować. 
Artikel_Bild_1140x642_Krankenhausneubau4

Czy skażenie jest miejscowe czy systemowe?

Utrzymanie jakości wody w budynkach bazuje na regularnej wymianie wody we wszystkich punktach poboru. Podobnie odbywa się utrzymanie temperatury w instalacji poprzez regularne doprowadzanie i ciepłej wody aż do punktów poboru. Woda musi być nienaganna pod względem mikrobiologicznym. Z tego powodu tak ważne jest etapowe pobieranie próbek. 

Jeżeli woda z przewodu rozdzielającego nie budzi zastrzeżeń, ale pobrana próbka zgodnie z ISO 19458 w celu b) już tak, można przyjąć, że skażona jest armatura. W takim przypadku w grę wchodzą trzy przyczyny, które należy wyjaśnić poprzez pobranie próbek:
Przypadek 1) Zamontowano skażoną armaturę lub inne elementy? 
Przypadek 2) Armatura lub inne elementy została skażona przez instalację? 
Przypadek 3) Punkty poboru zostały skażone przez perlator, ponieważ nie następowała przez niego dostateczna wymiana wody? 

Artikel_Bild_Hoch_642x1140_Krankenhausneubau

Skażenie wcześniejszych elementów instalacji jako przyczyna

Przyczynę skażenia w szpitalu ustalono poprzez systematyczną ocenę badań i przyporządkowanie ich do schematu instalacji. Porównując wyniki badań z pięter z instalacją podnoszącą ciśnienie (piętro 3, 4 i 5) i bez instalacji podnoszącej ciśnienie (przyziemie, parter, piętro 1 i 2) stwierdzono: Bakterię Pseudomonas aeruginosa wykryto tylko na piętrach, które były zasilane przez instalację podnoszącą ciśnienie. Co prawda na piętrach poniżej liczba kolonii była podwyższona, ale nie była to Pseudomonas. Ponieważ jest tam zamontowana ta sama armatura, co na skażonych piętrach, można było założyć, że armatura na piętrach od 3 do 5 „padła ofiarą” wcześniejszego skażenia. Zatem jego przyczyny należało szukać we wcześniejszej instalacji aż do instalacji podnoszącej ciśnienie. Zainstalowana instalacja podnosząca ciśnienie składała się z dwóch pomp, które pracowały naprzemiennie. Pobrano z nich próbki, które potwierdziły sporadyczne występowanie bakterii Pseudomonas aeruginosa. Wykrywając skażenie w instalacji podnoszącej ciśnienie znaleziono przyczynę, co umożliwiło szybkie i trwałe wyeliminowanie zagrożenia. Instalację podnoszącą ciśnienie oraz całą instalację przez dwa miesiące intensywnie płukano i odcinkami dezynfekowano termicznie. Ponadto zoptymalizowano pod względem higienicznym sposób eksploatacji instalacji podnoszącej ciśnienie zmniejszając okresy naprzemiennej pracy obu pomp do 60 minut. 

Artikel_Bild_1140x642_Krankenhausneubau5

Armatura elektroniczna – w tym przypadku XERIS E-T z termostatem – w razie przerwy w użytkowaniu może zapewnić automatyczną wymianę wody. 

Zalecenia dotyczące praktyki

Nie zawsze da się wykluczyć elementy testowane fabrycznie z użyciem wody. Projektant powinien jednać już na etapie przetargu wymagać, by możliwie jak najwięcej elementów, było testowanych przez producenta na sucho – tak jak robi to firma SCHELL. Jeżeli takie elementy nie są dostępne, producent powinien podjąć odpowiednie środki i udzielić wskazówek na temat higienicznego postępowania. W przypadku budynków o podwyższonych wymaganiach higienicznych zaleca się ponadto, by napełnianie instalacji przeprowadzać odcinkami – przeprowadzając kolejno badania mikrobiologiczne i dopuszczając je do użytku. 

Obecnie w budynkach o podwyższonych wymaganiach higienicznych stosuje się coraz częściej armaturę elektroniczną, aby zapewnić automatyczną wymianę wody również w przypadku przerw w użytkowaniu. Pomaga ona w utrzymaniu higieny wody pitnej, w ekonomicznej eksploatacji oraz prawnym zabezpieczeniu administratorów.