Het watermanagementsysteem in Augsburg: duurzaam voorbeeld van innovatief watergebruik

8 minuten leestijd

In Augsburg weet men al eeuwenlang dat water beschermd en omzichtig gebruikt moet worden. Het watermanagementsysteem van Augsburg is nog steeds een functioneel en toonaangevend resultaat.

Het watermanagementsysteem van Augsburg wordt voor het eerst schriftelijk vermeld in 1276. Vanaf de 13e eeuw wordt het stapsgewijs ontwikkeld en vormt het de basis voor de leidinggevende positie van de stad als pionier in de waterbouwkunde. 70 jaar na de eerste vermelding wordt het eerste stuwwerk van Augsburg gebouwd. In de volgende eeuwen leggen de Augsburgers een uitgekiend leidingsysteem aan om de stedelingen te voorzien van drink- en grijs water. Al in 1545 zorgen de Augsburgers voor een strikte scheiding tussen drink- en grijs water. Ze wisten namelijk dat zuiver, onvervuild bronwater essentieel is voor de gezondheid. Lang voordat de gevaren voor hygiëne en gezondheid door verontreinigd water bewezen waren, zetten zij een fundamentele stap voor de gezondheidszorg.

Vele kleintjes maken één

Het watermanagementsysteem van Augsburg toont een voorbeeldig gebruik van de hulpbron water. Het omvat de bronnen van rivieren evenals een netwerk van kanalen en waterlopen, waarbij drink- en grijs water strikt gescheiden blijven. Een uitdaging vormde de watertoevoer naar het historische stadscentrum op een hoger gelegen terras met grote hoogteverschillen naar de onderste wijken. Om dat probleem aan te pakken, ontstaan in de 15e tot de 17e eeuw watertorens met pompen, die aanvankelijk met een waterrad, later door turbines aangedreven worden. Zo kunnen de inwoners op de belangrijkste aftappunten van de stad beschikken over schoon drinkwater. Het systeem omvat bovendien een slachthuis met waterkoeling en verschillende fonteinen. Vermeldenswaardig zijn vooral de stuwdam in Hochablass, het toonbeeld van de leidinggevende waterbouwkunde in de late 19e eeuw, evenals de waterkrachtcentrales, die ook nu nog instaan voor duurzame energie. Het systeem omvat het oudste pompstation en de oudste watertoren van Duitsland.

Grensoverschrijdende samenwerking tussen experts

De universiteitsstad aan de drie rivieren Lech, Wertach en Singold kan terugblikken op een lange geschiedenis in de wetenschappen. Het verleden van de stad hing altijd nauw samen met water. Bij de uitbouw van het watermanagementsysteem werden in Augsburg baanbrekende technische innovaties geïntroduceerd. Die wekten internationaal veel belangstelling. Er kwam een grensoverschrijdende samenwerking tot stand tussen ingenieurs uit Augsburg en experts uit het buitenland. Deze samenwerking droeg aanzienlijk bij aan de richtinggevende ontwikkelingen in de Beierse stad. Er werden pompsystemen gebouwd, waardoor hoger gelegen delen van de stad drinkwater kregen. De ontwerpers verspreidden hun knowhow inzake waterbouwkunde naar talloze andere steden, zoals Wenen, München en Brussel.

Dankzij het permanente gebruik en de uitbreidingen drukte het watermanagementsysteem van Augsburg al sinds de middeleeuwen een belangrijke stempel op de technologische vooruitgang betreffende waterbouwkunde in de daaropvolgende eeuwen, zoals tijdens de industriële revolutie. Voor die periode ontwikkelden de ingenieurs hoogstaande en innovatieve bouwwerken en technieken, die de stad welvaart bezorgden.

Op 6 juli 2019 werd het watermanagementsysteem in Augsburg, incl. 22 technisch-architecturale monumenten in de stad en de omgeving ervan, door UNESCO tot werelderfgoed uitgeroepen. Dat beklemtoont het belang van Augsburgs eeuwenoude waterhuishouding en strekt tot voorbeeld voor de omgang met deze levensnoodzakelijke hulpbron.

Ook moderne systemen willen drinkwater beschermen

Uiteraard moet het gewonnen drinkwater en bijgevolg de gezondheid van de gebruikers continu worden beschermd. Zeker als het kostbare voedingsmiddel stagneert in leidingen, kunnen ook nu nog gevaarlijke bacteriën zich overvloedig vermenigvuldigen. Moderne watermanagementsystemen helpen bij het behoud van de drinkwaterkwaliteit en bieden talloze andere voordelen in gebouwen. Dankzij het SCHELL-watermanagementsysteem SWS is een hygiënische werking van drinkwaterinstallaties eenvoudig. Met het watermanagementsysteem SWS biedt SCHELL een innovatieve oplossing die gebouwexploitanten optimaal ondersteunt bij het behoud van de drinkwaterkwaliteit evenals bij een efficiënte en zuinige werking van de drinkwaterinstallatie. Elektronische kranen kunnen draadloos en/of via kabel gekoppeld worden. Stagnatiespoelingen kunnen centraal en naar behoefte geprogrammeerd en automatisch uitgevoerd worden. Het watermanagementsysteem SWS maakt een uiterst zuinige werking in het gebouw mogelijk: in vergelijking met handmatige stagnatiespoelingen besparen exploitanten dankzij SWS heel wat water en personeelskosten.

Samenvatting

Al in de middeleeuwen ontwikkelden experts in Augsburg een toonaangevend watermanagementsysteem. Dat werd steeds verder ontwikkeld om de stad en de omgeving te voorzien van drink- en grijs water. Deze werden strikt gescheiden – een belangrijke stap inzake hygiëne en gezondheid. Het bouwwerk is een voorbeeld van een doordachte omgang met water. Het unieke systeem is sinds 2019 UNESCO-werelderfgoed. Moderne watermanagementsystemen in gebouwen halen hun inspiratie bij het model van Augsburg. Ze zorgen voor het behoud van de drinkwaterkwaliteit op alle aftappunten en voor een centrale sturing van de drinkwaterinstallatie. Zo dragen ze aanzienlijk bij aan hygiëne en gezondheid en zetten ze de traditie voort van het unieke watermanagementsysteem in Augsburg.