Kaltwasserleitungen_PSA_Cold-water-pipes_Header

Ostrożność w przypadku przewodów zimnej wody: Zapobieganie występowaniu Legionelli i Pseudomonas aeruginosa 

Woda pitna to nasz najważniejszy środek spożywczy, który niesie ze sobą ryzyka, w przypadku nieprawidłowego projektu, instalacji i eksploatacji instalacji wody pitnej. Aby zachować jakość wody pitnej i zapobiec nadmiernemu namnażaniu się niebezpiecznych dla zdrowia bakterii, takich jak Legionella lub Pseudomonas aeruginosa, kluczowe są dwie kwestie: regularna wymiana wody co najmniej co 72 godziny oraz przestrzeganie temperatur granicznych dla ciepłej wody pitnej (PWH) i zimnej wody pitnej (PWC). Ponieważ to właśnie zbyt wysokie temperatury zimnej wody są w ostatnich latach często przyczyną ryzyk higienicznych dla wody pitnej w budynkach. Dzięki odpowiednim środkom instalacyjnym i eksploatacyjnych projektanci i administratorzy mogą skutecznie zapobiegać niedozwolonemu nagrzewaniu się zimnej wody i drogiemu odkażaniu.

Legionella i Pseudomonas aeruginosa: Czym właściwie jest?
A oto możliwe przyczyny skażenia przewodów zimnej wody.
Projektanci i administratorzy powinni wziąć pod uwagę te środki, aby zapobiec skażeniu wody pitnej.
Nagrzewaniu się zimnej wody oraz wyzwaniom związanym higieną można skutecznie zapobiegać za pomocą odpowiednich środków.

Legionella i Pseudomonas aeruginosa: Czym właściwie jest? 

Legionella spec. i Pseudomonas aeruginosa to bakterie w kształcie pałeczek, które mogą występować naturalnie w bardzo niskich stężeniach w wodzie pitnej, natomiast w wysokich stężeniach mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Szczególnie narażone są osoby wrażliwe i schorowane, dlatego w sektorze opieki zdrowotnej brak tych bakterii uważa się za kluczowy dla nienagannej higieny wody pitnej.

Strich

Legionella 

Bakterie Legionelli namnażają się przede wszystkim w gorącej, zbyt długo stagnującej wodzie. Szczególnie problematyczne są temperatury w zakresie od 25°C do 45°C. Powyżej 60°C bakterie giną, a poniżej 25°C prawie się nie namnażają. Zakażenie Legionellą następuje poprzez drobne kropelki wody (aerozole), wdychane np. podczas kąpieli pod prysznicem lub przy umywalkach, które mogą spowodować ciężkie, często niebezpieczne dla życia zapalenie płuc (chorobę legionistów) lub gorączkę Pontiac (ciężkie objawy przypominające grypę).

Strich

Pseudomonas aeruginosa 

Podczas gdy Legionella może występować nadmiernie w cieplejszej wodzie pitnej, bakteria Pseudomonas aeruginosa występuje wyłącznie w zimnej wodzie pitnej. Namnaża się intensywnie powyżej 20°C i ginie w temperaturze ok. 45°C. Z badań empirycznych wiadomo, że występuje ona głównie w miesiącach letnich, gdy temperatury przekraczają 25°C. Jest ona wysoce odporna na środki dezynfekujące i antybiotyki i może tworzyć biofilmy w rurach, armaturze lub zasobnikach. Środki chemiczne nie zabijają jej całkowicie. Pseudomonas aeruginosa może spowodować ciężkie zapalenie płuc, sepsę oraz infekcje (ran) u osób z obniżoną odpornością, podczas gdy zdrowa populacja ogólna nie jest zagrożona.

Legionella i Pseudomonas aeruginosa w bezpośrednim porównaniu 

Poniższa tabela zawiera porównanie najważniejszych cech bakterii Pseudomonas aeruginosa i Legionella spec.:

Zestawienie cech i znaczenia Pseudomonas aeruginosa i Legionella spec.
Pseudomonas aeruginosa Legionella pneumophila Namnaża się również w temperaturze od 10°C do 15°C, ale powoli W temperaturze do 25°C i powyżej 55°C prawie się nie namnaża, a do 27°C powoli Namnaża się intensywnie w temperaturze od 25°C do 40°C Namnaża się intensywnie w temperaturze 35°C-45°C Jest często pierwszym kolonizatorem, ponieważ jest stosunkowo mało konkurencyjna, przede wszystkim w niskich temperaturach Nie jest pierwszym kolonizatorem , ponieważ namnaża się prawie wyłącznie w amebach, a ameby żyją na innych bakteriach Tworzy biofilm, który chronią ją przed dezynfekcją Nie tworzy biofilmu Podzespoły skażone przez producenta są istotnych źródłem - ale tylko w przypadku kontroli z użyciem wody, Często jest wykrywana w syfonach Nie jest wykrywana w nowych podzespołach Występuje również, gdy są przestrzegane ogólne zasady techniczne dla instalacji wody pitnej Nie występuje w nadmiernych ilościach, jeżeli są przestrzegane ogólne zasady techniczne dla instalacji wody pitnej Może zostać wyeliminowana poprzez dużą wymianę wody i normalne bakterie, ponieważ jest słabo konkurencyjna (dlatego przeważnie jest pierwszym kolonizatorem, ale nie zawsze) Można skutecznie jej zapobiec poprzez przestrzeganie temperatur (≤ 25°C i ≥ 55°C). W tym celu wymagana jest również regularna wymiana wody. Badania wody pitnej zgodnie z UBA „Zalecenia dotyczące wymaganych badań na obecność Pseudomonas aeruginosa, w celu oceny ryzyka i środków w przypadku wykrycia w wodzie pitnej" Badania wody pitnej zgodnie z §14b rozporządzeniem o jakości wody pitnej
Zestawienie istotnych pod względem technicznym cech Pseudomonas aeruginosa i Legionella spec.
Pseudomonas aeruginosa Bakteria w kształcie pałeczek Legionella pneumophila Bakteria w kształcie pałeczek Duże znaczenie w zakażeniach szpitalnych. Np. poprzez inwazyjne systemy ciał obcych, jeśli wejdą w kontakt z wodą pitną: cewniki, rurki intubacyjne, soczewki kontaktowe, implanty. Ważne w przypadku ostrych i przewlekłych ran oraz oparzeń. Duże znaczenie w przypadku chorób podstawowych, takich jak mukowiscydoza. Duże znaczenie w przypadku urządzeń wytwarzających aerozole: Systemy klimatyzacji, wierze chłodnicze, oczyszczalnie ścieków w browarach, natryski, itp. Niewielkie zapotrzebowanie na składniki odżywcze: pobiera węgiel z powietrza Duże zapotrzebowanie na składniki odżywcze - namnaża się w specyficznych amebach Wielokrotna oporność na antybiotyki (ok. 16% izolatów w 2009) Może być leczona tylko specyficznymi antybiotykami Długi czas podwojenia: ok. 20 min (optymalny) Krótki czas podwojenia: ok. 2 do 4 godz. (optymalny) Zapalenie płuc, sepsa, infekcje (ran) itp., Powoduje niebiesko-zieloną ropę o zapachu kwiatu lipy Atypowe zapalenie płuc ze śmiertelnością 10-15%, gorączka Pontiac (grypopodobna) Drugi najczęstszy patogen w szpitalnym zapaleniu płuc, trzeci najczęstszy w zakażeniach dróg moczowych, ósmy najczęstszy w sepsie (ok. 10% zgonów = ok. 7000 zgonów/na rok w Niemczech) Częstość występowania bez przypadków związanych ze szpitalem: Od 18 do 36 na 100 000 mieszkańców (obliczone), ok. 30 000 przypadków rocznie, ok. 3000 zgonów

Przyczyny skażenia przewodów zimnej wody 

Od około dziesięciu lat problemy z Legionellą występują częściej w przewodach z zimną wodą niż z ciepłą. Dwa główne powody to coraz bardziej szczelne przegrody zewnętrzne budynków i tak zwane „luksusowe instalacje” z coraz bardziej złożonymi przewodami rurowymi oraz „instalacjami wymienników ciepła” z zapętloną zimną wodą i jednocześnie cyrkulującą natynkowo ciepłą wodą. 

Techniczne pięty achillesowe instalacji wody pitnej 

Aby zapewnić nienaganną pod względem higienicznym jakość wody pitnej temperatura ciepłej wody pitnej (PWH) musi wynosić co najmniej 55°C po wypływie 3 l w każdym punkcie poboru, natomiast temperatura zimnej wody pitnej (PWC) poniżej 25 °C, również po wypływie 3 l. W praktyce jednak szereg czynników budowlanych może doprowadzić do niedozwolonego nagrzewania się zimnej wody i ryzyka skażenia: 

  • Nowoczesne budownictwo: Przewymiarowane instalacje wody pitnej z nadmierną liczbą punktów poboru, które trudno kontrolować hydraulicznie. W porównaniu do nowoczesnych instalacji trójnikowych mogą mieć nawet o 29% większą powierzchnię, która pochłania więcej ciepła (PWC) i magazynuje je w nawet o 25% za dużej objętości wody. Skutkiem tego są zagrożenia higieniczne. 
  • Brak separacji termicznej przewodów ciepłej i zimnej wody (np. wspólne piony przewodów ciepłej i zimnej wody, nadmierne temperatury w centralach technicznych) powoduje niepożądane nagrzewanie się zimnej wody. 
  • Złożone instalacje wody pitnej z higienicznie ryzykownymi i możliwymi do uniknięcia natynkowymi przewodami cyrkulacyjnymi, pomimo obowiązującej zasady 3 litrów dla pojedynczych rur zasilających. Skutkiem tego jest zbyt wysoka temperatura zimnej wody i zwiększone straty ciepła w obiegu. 
  • Skażone podzespoły (np. w wyniku próby szczelności z użyciem wody przez producenta) mogą zanieczyścić instalację wody pitnej mikroorganizmami, w szczególności Pseudomonas aeruginosa, jeszcze przed jej uruchomieniem.

Wpływ eksploatacji i użytkowania 

Oprócz kwestii budowlanych, prawidłowa eksploatacja i w związku z tym regularne korzystanie ze wszystkich punktów poboru odgrywa decydującą rolę w utrzymaniu jakości wody pitnej w budynkach. Oznacza to, że instalacje wody pitnej muszą być używane regularnie, maksymalnie co 72 godziny, we wszystkich punktach poboru wody. Należy przestrzegać warunków eksploatacji i bezpiecznych zakresów temperatur ciepłej i zimnej wody, które posłużyły za podstawę podczas projektowania i realizacji. Każdy nieużywany punkt poboru staje się martwym przewodem, niezależnie od sposobu poprowadzenia przewodów rurowych. Ponadto należy przeprowadzać regularne kontrole pod kątem prawidłowego działania oraz wymagane prace konserwacyjne w celu zapewniania bezpiecznego stanu wszystkich podzespołów. Również te zadania wchodzą w zakres prawidłowej eksploatacji, która pod żadnym pozorem nie może ograniczać się jedynie do regularnej i kompletnej wymiany wody!

Obowiązki administratora 

Aby zapewnić prawidłową eksploatację i zapobiec nadmiernemu namnażaniu się bakterii wymagana jest regularna, maksymalnie co 72 godziny, całkowita wymiana wody we wszystkich punktach jej poboru. Administratorzy instalacji wody pitnej są do tego zobowiązani zgodnie z § 13 rozporządzenia o jakości wody pitnej. Ponadto podczas eksploatacji należy przestrzegać powszechnie uznanych zasad techniki. Te zasady wymagają zgodnie DVGW i VDI regularnej i całkowitej wymiany wody we wszystkich punktach jej poboru. Tylko pod takim warunkiem można utrzymać jakość wody pitnej w budynkach! Nie da się zastąpić wymiany wody poprzez specjalny sposób poprowadzenia przewodów rurowych lub wymianę wody wyłącznie za pomocą końcowych stacji spłukiwania. Te ostatnie mogą pełnić co najwyżej funkcję wspomagającą.

Obowiązek przeprowadzania badań na obecność bakterii Legionelli w zimnej wodzie 

Jeżeli występuje podejrzenie, że zimna woda jest za ciepła, ją również należy zbadać na obecność bakterii Legionelli (DVGW W 551 (A)). Można to łatwo sprawdzić: Jeżeli po wypływie 3 l temperatura zimnej wody, zmierzona w objętości 250 ml (VDI 6023 strona 1) przekroczy 25°C, oznacza to, że podejrzenie jest słuszne. Ze względu na bardziej aktualne i precyzyjnie zdefiniowane warunki ramowe nie należy już stosować „30-sekundowej zasady wypływu” określonej w normie DIN 1988-200.

PSA-Pra__vention_PSA-prevention

Środki zapobiegające nadmiernym temperaturom w zimnej wodzie 

Oprócz zagrożeń dla zdrowia zbyt wysokie temperatury zimnej wody mają zawsze również skutki finansowe, ponieważ wymagane jest kosztowne odkażanie. Można jednak uniknąć tych kosztów pod warunkiem właściwego i świadomego podejścia do tego problemu już na etapie projektowania i montażu. Rozróżnia się tutaj środki techniczne/projektowe (środki pasywne) oraz eksploatacyjne (środki aktywne). W skrócie chodzi o to, by odseparować od siebie odcinki ciepłej i zimnej wody. Nawet stuprocentowa izolacja nie zapobiega temu zjawisku, ponieważ jakakolwiek izolacja jedynie opóźnia wyrównanie temperatury, ale mu nie zapobiega (DIN 1988-200).

Środki pasywne: Utrzymanie jakości wody pitnej rozpoczyna się już na etapie projektu instalacji wody pitnej 

Aby zapobiec ryzyku nadmiernego namnażania się Legionelli, należy maksymalnie zminimalizować wprowadzanie ciepła do zimnej wody. W tym celu projektanci i instalatorzy na etapie projektu i wykonania instalacji wody pitnej muszą przestrzegać kilku istotnych kwestii: 

  • Ułożenie przewodów ciepłej i zimnej wody w dwóch osobnych szybach instalacyjnych: Pozwala to zapobiec wprowadzaniu ciepła do przewodu zimnej wody. Ma to jednak miejsce jedynie wówczas, gdy inwestor wyraźnie wskaże taki wymóg architektowi. Nagrodą za to są bezpieczne instalacje wody pitnej zamiast ciągłych kosztownych problemów.
  • Unikanie przewodów zimnej wody w ciepłych pomieszczeniach: Przyłącza domowe, systemy zmiękczania itp. należy instalować w oddzielnych, chłodnych pomieszczeniach technicznych, a nie w tym samym pomieszczeniu, co przyłącza ciepłownicze lub systemy grzewcze. 
  • Zapewnienie regularnej i całkowitej wymiany wody we wszystkich punktach jej poboru poprzez zoptymalizowane poprowadzenie jak najkrótszych przewodów o małej objętości (przeważnie instalacji trójnikowych). 
  • Minimalizacja miejsc krzyżowania się przewodów zimnej i ciepłej wody: Tego rodzaju „gorące punkty” mogą stać się „ogniskiem” Legionelli, które może skazić całą instalację wody pitnej. 
  • Nie układać nigdy przewodów zimnej wody pod ogrzewaniem podłogowym – lecz zawsze z zachowaniem wymaganej minimalnej odległości między nimi (CEN/TR 16355). 
  • Nie układać nigdy przewodów cyrkulacyjnych ciepłej wody aż do natynkowych punktów poboru, lecz stosować odgałęzienia: Maksymalnie 3-litrowe odgałęzienia są nadal dopuszczalne pod względem higienicznym. Pojemność 1,5 l przy średnicy przewodu rurowego 15 mm odpowiada ponad 10 metrom długości przyłącza. Przy użyciu trwającym 20 s następuje całkowita wymiana wody.

Środki aktywne: Zapewnienie higieny wody pitnej podczas eksploatacji 

Nawet najbardziej przemyślany i higieniczny projekt instalacji wody pitnej nie pomoże, jeżeli podczas eksploatacji nie będzie następowała regularna i całkowita wymiana wody we wszystkich punktach jej poboru. Porada: Właściciele obiektów komercyjnych lub budynków mieszkalnych powinni uświadomić swoim najemcom konieczność regularnego korzystania ze wszystkich punktów poboru wody i zawrzeć tę wymóg w umowie najmu. Oprócz normalnego użytkowania, aby w optymalny sposób wspomóc zachowanie jakości wody pitnej, konieczne są następujące środki: 

  • Regularne spłukiwania antystagnacyjne w przypadku przerw w eksploatacji powyżej 72 godz.: albo realizowane ręcznie zgodnie z planami spłukiwania lub – dużo efektywniej– automatycznie przy użyciu Systemu Gospodarowania Wodą, takiego jak SWS firmy SCHELL 
  • Monitorowanie temperatury ciepłej i zimnej wody pitnej za pomocą czujników temperatury: Za pomocą systemu SWS firmy SCHELL można uruchamiać spłukiwania antystagnacyjne w zależności od czasu i temperatury. W przypadku przekroczenia lub spadku poniżej określonej temperatur sterowanie reaguje natychmiast automatycznie
  • Regularne przeprowadzanie prac serwisowych (przeglądów, konserwacji, napraw, itp.) zgodnie z zaleceniami producenta i DIN EN 806-5 

Dalsze obszerne zalecenia oraz szczegółowe informacje na temat pasywnych i aktywnych środków utrzymania temperatury wymaganej przez normy i przepisy higieniczne dla zimnej wody pitnej można znaleźć w praktycznym przewodniku BTGA „Jak utrzymać niską temperaturę zimnej wody“.

Zapewnia jakość i wymaganą temperaturę wody poprzez regularną i całkowitą jej wymianę: System SWS firmy SCHELL 

Utrzymanie jakości wody pitnej jest kluczowym obowiązkiem projektantów i administratorów instalacji wody pitnej. Szczególną uwagę należy zwrócić na przewody zimnej wody, ponieważ ryzyko nadmiernego namnażania się bakterii Legionelli, a zwłaszcza Pseudomonas aeruginosa, jest tutaj szczególnie wysokie. Zoptymalizowany projekt i wykonanie instalacji wody pitnej (środki pasywne) oraz higieniczna eksploatacja (środki aktywne) pozwalają skutecznie zapobiec nadmiernemu nagrzewaniu się wody pitnej i jej skażeniu. Systemy Gospodarowania Wodą, takie jak SWS firmy SCHELL, stanowią wysoce efektywne i bezpieczne rozwiązanie do przeprowadzania spłukiwań antystagnacyjnych w zależności od czasu i temperatury.

Pozostałe tematy