Waterkwaliteit behouden: handige tips uit de praktijk voor de herziene VDI 6023, blad 1

7 minuten leestijd

Om gezondheidsredenen moeten drinkwaterinstallaties aan erg strenge eisen voldoen. Daartoe geeft de nieuw verschenen richtlijn VDI 6023, blad 1 zinvolle en belangrijke aanwijzingen voor het behoud van de waterkwaliteit in gebouwen. Dr. Peter Arens, drinkwaterexpert bij SCHELL, geeft op basis daarvan aan ontwerpers, installateurs en exploitanten relevante en praktische tips, die we u hier voorstellen.

Beproefde inzichten en nieuwe eisen voor oppervlakken, die in contact met water komen

De nieuwe versie van deze beproefde richtlijn omvat nog steeds planning, uitvoering, werking en onderhoud van drinkwaterinstallaties. Meer instructies over de werking en het onderhoud vindt u ook in VDI 3810 blad 2 en VDI 6023 blad 3. VDI 6023 blad 1 bevestigt opnieuw de vaststelling uit wetenschap en praktijk dat uitsluitend een waterverversing via alle aftappunten voor het behoud van de waterkwaliteit kan zorgen. “Anders zouden het ‘dode leidingen’ zijn”, verklaart dr. Peter Arens. Vooral de eisen voor hygiënisch onberispelijke oppervlakken die met water in contact komen, zijn nieuw. Voor de hygiënisch veilige werking blijven nog steeds drie parameters cruciaal:

• koud drinkwater (PWC) niet meer dan 25 °C
• warm drinkwater (PWH) minstens 55 °C
• waterverversing om de 72 uur

“Deze drie parameters moet elke exploitant handmatig of automatisch controleren zodat de legionellaconcentratie niet te hoog kan zijn”, zegt dr. Peter Arens. “Voorkomen is beter dan genezen – dat vereist ook de Europese drinkwaterrichtlijn, die daarom in alle lidstaten een waterveiligheidsplan aanraadt.”

Tijdig hygiëneschema opstellen

Een hygiëneschema is nog steeds een onderdeel van het onderhoudsschema. Dat omvat o.a. omvang en frequentie van controles van het drinkwater op welbepaalde parameters, op bepaalde representatieve aftappunten, spoelmaatregelen en de documentatie van alle maatregelen.

Tip van SCHELL: Frequentie, omvang en parameters bij controles zijn vooral vastgelegd in de drinkwaterverordening en in advies van het Robert-Koch-Institut. Hierdoor worden gebreken onverbiddelijk vastgesteld en zijn de kosten beperkt, zelfs als alle gebruikers gezond blijven. “Het verstrekken van water met ziekteverwekkers is een strafbaar feit (§ 24 van de Duitse drinkwaterverordening). Daarom moet het hygiëneschema ook spoelmaatregelen omvatten. De opdrachtgever moet zich hier tijdig om bekommeren, in het ideale geval al in het kader van het bijzonder bestek”, zegt de drinkwaterexpert. 

Microbiologische nadelen vermijden – beïnvloedende elementen in aanmerking nemen

Onder 4.1 worden de belangrijkste beïnvloedende elementen voor technische maatregelen bij het behoud van de drinkwaterkwaliteit beschreven: 

• naleving van de temperaturen
• beperking van de stagnatietijden
• gebruik van materiaal dat geen of zo weinig mogelijk voedingsstoffen afgeeft 
• naleving van het in het ontwerp voorziene debiet

Met alle beïnvloedende elementen moet gelijktijdig rekening gehouden worden. Het reglementaire gebruik via alle aftappunten volgens het bijzondere bestek is een conditio sine qua non voor het behoud van de waterkwaliteit. 

Tip van SCHELL: “Temperaturen en regelmatige waterverversing, rekening houdend met het debiet (m.a.w. gelijktijdigheden volgens de reglementaire werking), zijn te beïnvloeden en te meten fysische factoren. Met het SCHELL-watermanagementsysteem SWS incl. temperatuursensoren is een indirecte, permanente controle van de hygiëne eenvoudig en proactief mogelijk – met de onlineservice SMART.SWS ook van op afstand”, licht dr. Peter Arens toe.

Algemene regels voor de planning 

Conform 5.3 van de VDI 6023 blad 1 moet elke drinkwaterinstallatie zo ontworpen worden dat het watervolume minimaal is (dimensionering van de hele drinkwaterinstallatie en lengte van elke toevoerleiding). Gelegde leidingen voor latere uitbreidingen moeten vermeden of door spoelmaatregelen beschermd worden. 

Tip van SCHELL: “Installaties met T-stukken met serieleidingen voor de integratie van zelden gebruikte, maar onmisbare aftappunten zijn daarom hygiënisch gezien optimaal. Normaal gezien ligt de waterinhoud daarbij namelijk 20% lager, wat leidt tot ca. 20 % meer waterverversing tijdens de werking en bijgevolg ook het koud water tegen verwarming beschermt. Bovendien is het binnen- en buitenoppervlak heel beperkt”, beklemtoont dr. Peter Arens.  “Deze zijn belangrijk voor de beperking van een microbiologische infectie en warmteopname/warmteverlies bij PWC en PWH/PWH-C.”

Minimumeisen voor de inhoud van het bijzonder bestek

Volgens 5.3.1 wordt te weinig waterverversing gedurende meer dan 72 uur beschouwd als gebruiksonderbreking. Dat moet vermeden of door technische en/of organisatorische maatregelen (zie VDI 3810 blad 2, VDI 6023 blad 3) gecompenseerd worden. 

Tip van SCHELL: In het bijzonder bestek moeten concrete periodes voor het gebruik vermeld worden. Exploitant en ontwerper moeten dit thema tijdig bespreken. Een voorbeeld voor het bijzonder bestek vindt u in VDI 3810 blad 2, VDI 6023 blad 3. 

Eisen voor de dimensionering 

Volgens 5.3.5 moeten vooral voor installaties met hoge gelijktijdigheden en tijdelijk beperkt gebruik, zoals in sporthallen, geschikte spoelschema’s en -maatregelen of zelfstandige spoelinrichtingen worden voorzien. 

Tip van SCHELL: “Bij manuele waterverversing zijn de vereiste gelijktijdigheden om een turbulente stroming te bereiken enkel mogelijk met veel personeel en tijd”, verklaart dr. Peter Arens. “Deze worden het voordeligst uitgevoerd met een automatisch systeem, zoals het watermanagementsysteem SWS. Daarbij kan waterverversing in spoelgroepen en bijgevolg een turbulente stroming elektronisch geactiveerd worden.” 

Productie, transport en opslag van componenten en onderdelen 

Volgens 5.4.1 moeten alle oppervlakken van onderdelen voor de drinkwaterinstallatie, die later met drinkwater in contact komen, in een toestand zijn die de drinkwaterkwaliteit niet in gevaar brengt. Droog geteste en op die manier ook tegen microbiologische verontreinigingen beschermde onderdelen en apparaten voldoen principieel aan deze eisen. Als onderdelen door de fabrikant nat getest worden, moet met gepaste maatregelen worden bewezen dat de drinkwaterkwaliteit door deze producten geen gevaar loopt.

Tip van SCHELL: Ontwerpers kunnen de vraag naar producten met een hygiënisch onberispelijk oppervlak in het bestek opnemen. SCHELL test droog – en neemt daarmee op dat vlak het voortouw onder de kraanfabrikanten.

Drinkwaterinstallatie vullen

De reglementaire werking begint bij het vullen van de drinkwaterinstallatie (5.4.3.3). 

Tip van SCHELL: Tot de overdracht is de vakman verantwoordelijk voor de waterverversing. “In een ziekenhuis met 800 bedden zijn minstens drie medewerkers vijf dagen per week bezig met manuele spoelmaatregelen”, zo weet dr. Peter Arens uit de praktijk. “Dankzij SWS kan deze waterverversing automatisch gebeuren. De vakfirma kan zijn medewerkers dan op productievere wijze inzetten.”

Een geslaagde handleiding inzake drinkwaterhygiëne

“De richtlijn VDI 6023 blad 1 geeft een samenvatting van voor de hygiëne relevante aspecten bij de planning, bouw en werking van drinkwaterinstallaties en geeft zo experts en exploitanten een goed overzicht. Het was nooit de bedoeling de DIN- of DVGW-regelgeving te vervangen, maar wel om mensen in de praktijk een handleiding voor drinkwaterhygiëne te bieden”, verklaart dr. Peter Arens en stelt vast: “Dat is opnieuw gelukt.”