Pseudomonas aeruginosa w nowym budynku domu spokojnej starości – zwalczanie poprzez dezynfekcję termiczną

Była to katastrofa dla firmy instalacyjnej z Kolonii: W całkowicie nowej instalacji wody pitnej w domu opieki wykryto bakterię Pseudomonas aeruginosa. Odbiór i oddanie obiektu do użytku musiało zostać przesunięte. Pierwsza dezynfekcja termiczna musiała zostać przerwana, druga zakończyła się powodzeniem. Dom opieki mógł nareszcie rozpocząć działalność, a trzy badania dopuszczające potwierdziły skuteczność podjętych działań. 

Przykład z praktyki

Lokalizacja: Kolonia

Rodzaj budynku: Nowy budynek domu spokojnej starości

Problem: Zanieczyszczenie instalacji wody pitnej Pseudomonas aeruginosa – stwierdzone podczas pierwszej kontroli przed uruchomieniem

Skutek: Przesunięcie odbioru i przekazania do użytku

Środek 1: Pierwsza dezynfekcja termiczna –  przerwanie w nowym budynku

Środek 2: Druga dezynfekcja termiczna w nowym budynku – zakończona powodzeniem

Wynik: Zezwolono na rozpoczęcie działalności domu spokojnej starości

Co należy zrobić w przypadku skażenia instalacji wody pitnej?

W celu odkażenia instalacji wody pitnej skażonej bakterią Pseudomonas aeruginosa szczególnie polecana jest dezynfekcja termiczna.

Dezynfekcja termiczna

W przypadku dezynfekcji termicznej woda w instalacji wody pitnej zostaje podgrzana, w celu zabicia bakterii. Ciepło przenika przez biofilm i zabija bakterie również w miejscach, do których trudno dotrzeć środkom dezynfekującym: W martwych obszarach, takich jak szczeliny oraz przestrzenie pod uszczelkami. Ponieważ bakterie Pseudomonas giną już w temperaturze 45°C, do dezynfekcji termicznej wystarcza już temperatura 60°C.

Przygotowanie do dezynfekcji termicznej

• Należy sprawdzić odporność materiałów i urządzeń w instalacji zimnej wody na działanie wysokich temperatur (np. armatury, spłuczek, podłączonych urządzeń, takich jak ekspresy do kawy)
• Należy ustalić również wszystkie punkty poboru oraz martwe przewody i „przywrócić je do użytku” lub usunąć
• Zabiegi budowlane mające na celu doprowadzenie podgrzanej wody pitnej do instalacji zimnej wody – w razie potrzeby za pomocą oddzielnego podgrzewacza wody pitnej
• Tymczasowo wyłączyć ochronę przed oparzeniem i w razie potrzeby uniemożliwić dostęp do niektórych obszarów, aby chronić mieszkańców

Sposób przeprowadzenia dezynfekcji termicznej

• Podgrzać wodęi skierować ją do instalacji wody pitnej przez punkt podłączenia
• Każdy punkt poboru musi zostać przepłukany gorącą wodą
• Pomiar temperatury w każdym punkcie poboru – upewnić się, że została osiągnięta wymagana temperatura minimalna
• Jeśli nie zostanie osiągnięta wymagana temperatura minimalna, należy przerwać procedurę i wykonać ją ponownie (usuwając uprzednio usterki techniczne)

Ważne: Podczas dezynfekcji termicznej żadna bakteria nie może przeżyć, ponieważ po zakończeniu tej procedury temperatura wody powraca do normalnego poziomu. Oznacza to, że zachodzi „dezynfekcja wtórna”, jak w przypadku ciepłej wody. 

Co jest ważne w przypadku dezynfekcji termicznej?

• Min. 60°C w każdym punkcie poboru – bez wyjątku
• Ustalić, usunąć lub „przywrócić do użytku” wszystkie martwe przewody
• Wyłączyć ochronę przed oparzeniem
• Udokumentowanie temperatury wody
• Wymagane są kontrole następcze

Kontrola skuteczności dezynfekcji termicznej

W DVGW W 551-2 (A) rozdział 5.6 przewidziano trzy „badania dopuszczające” po odkażeniu instalacji wody pitnej skażonej bakterią Pseudomonas aeruginosa:

1. Kontrola – po 2 tygodniach
2. Kontrola – po 6 tygodniach
3. Kontrola – po 12 tygodniach

Ważne: Tuż po „odkażeniu” wyniki badań są prawie zawsze bez zarzutu, ale nie po sześciu lub dwunastu tygodniach. Celem jest, by: Odkażenie było trwałe!

Wskazówka: Pomimo starannego wykonania, natychmiastowa skuteczność w dużych budynkach stanowi raczej wyjątek. Często pojedyncze punkty poboru pozostają nadal skażone – z początkowo niejasnych przyczyn. Przeważnie dopiero po ponownym sprawdzeniu całej instalacji, otwarciu klap rewizyjnych i sprawdzeniu dalszych warunków ramowych udaje się znaleźć przyczynę. Po usunięciu tych niedociągnięć powtórna dezynfekcja termiczna powinna zakończyć się sukcesem. 

Nie wolno lekceważyć zagrożeń higienicznych – zapobieganie rozwojowi bakterii Pseudomonas aeruginosa podczas bieżącej eksploatacji

Zapobieganie „skażeniu” z zewnątrz

Aby zapobiec skażeniu przez podzespoły skażone podczas produkcji należy stosować wyłącznie produkty bezpieczne pod względem higienicznym. Jest to zapewnione, gdy produkty są testowane przez producenta pod kątem szczelności na sucho, a nie z użyciem wody. Nie jest to problemem w przypadku armatury sanitarnej, jak pokazuje firma SCHELL. Niemniej jednak nadal nie jest to standardem w branży. 

Są również produkty, które w procesie produkcji wymagają sprawdzanie z użyciem wody, przede wszystkich ze względu na konieczność przeprowadzenia ich regulacji i kalibracji. W ich przypadku zgodnie z DVGW W 551-4 (A) musi być opracowana koncepcja zachowania higieny od samego etapu produkcji aż do miejsca instalacji. 

Porada: DVGW W 551-4 (A) i VDI 6023 strona 1 zalecają, aby w specyfikacjach oraz przy zamawianiu od hurtowników wymagać produktów nienagannych pod względem higienicznym.

Obowiązek przeprowadzania kontroli

Obowiązek przeprowadzania kontrolidotyczy „priorytetowych obiektów użyteczności publicznej“. Zarówno w przypadku nowej instalacji, jaki i większych modyfikacji istniejącej instalacji wody pitnej co najmniej raz w roku należy sprawdzić ją pod kątem występowania Pseudomonas aeruginosa.

Priorytetowe obiekty użyteczności publicznej (DVGW W 551-4):

• Szpitale i domy opieki (dla osób starszych, spokojnej starości)
• Ambulatoryjne placówki chirurgiczne, stacje dializ, kliniki dzienne, placówki położnicze, placówki rehabilitacyjne
• Przedszkola

Wskazówka: W normie DVGW W 551-4 (A) z marca 2024 można znaleźć wszystkie ważne wskazówki oraz szczegółowe informacje na temat, w jaki sposób można zapobiec skażeniu oraz je usunąć. To pierwsza instrukcja dla branży sanitarnej dotycząca tej bakterii.